Mahkeme, Elon Musk’ın Ekibinin Hazine Bakanlığına Erişimini Engelledi

Washington, 10 Şubat 

Federal bir yargıç, Elon Musk’ın liderliğindeki hükümet verimliliği ekibinin (Department of Government Efficiency – DOGE) ABD Hazine Bakanlığı’nın ödeme ve veri sistemlerine erişimini geçici olarak durdurdu. Bu karar, 19 eyaletin başsavcısının, Başkan Donald Trump’ın hükümetin en kritik finansal sistemlerini özel şahıslara açarak anayasal yetkisini aştığını öne sürdüğü bir dava sonrasında geldi.

Hazine Bakanlığı’nın sistemleri, sosyal güvenlik ödemeleri, emekli maaşları, sağlık hizmetleri fonları ve federal çalışan maaşları gibi hayati finansal işlemleri içeriyor. Federal Yargıç Paul A. Engelmayer, mahkemenin önüne gelen kanıtların, bu erişimin potansiyel olarak “onarılamaz zarar” doğurabileceğini gösterdiğini belirterek, Musk’ın ekibinin elde ettiği tüm verileri silmesini ve sisteme erişimini durdurmasını emretti.

Trump Yönetiminin Tartışmalı Kararı

Başkan Trump’ın ikinci döneminin başlamasıyla birlikte, hükümet verimliliğini artırma iddiasıyla kurulan DOGE ekibine, federal bilgisayar sistemlerine giriş yetkisi verildi. Ancak bu karar, özellikle Demokrat eyalet başsavcıları tarafından hızla tepkiyle karşılandı.

New York Başsavcısı Letitia James’in öncülüğünde açılan davada, Trump’ın anayasanın öngördüğü şekilde yasaları “sadakatle uygulamak” zorunda olduğu, ancak Musk’ın ekibine bu erişimi vererek Kongre’nin belirlediği bütçe yasalarını ihlal ettiği öne sürüldü. Davaya Arizona, Kaliforniya, Colorado, Connecticut, Delaware, Hawaii, Illinois, Maine, Maryland, Massachusetts, Minnesota, Nevada, New Jersey, Kuzey Carolina, Oregon, Rhode Island, Vermont ve Wisconsin eyaletlerinin başsavcıları da katıldı.

Başsavcılar, DOGE ekibinin yetkisinin yalnızca maliyetleri düşürmekle sınırlı olması gerektiğini, ancak ekibin federal fonları belirli programlardan çekmeye ve siyasi olarak “istenmeyen” fonları dondurmaya çalıştığını iddia ediyor. Mahkemeye sunulan belgelerde, Musk’ın sosyal medya paylaşımlarında “gereksiz hükümet harcamalarını kökünden kesme” planından bahsettiği ve bunu beklenmedik şekilde uygulamaya koyduğuna dair kanıtlar olduğu ileri sürüldü.

Beyaz Saray’dan Tepki

Beyaz Saray Sözcüsü Harrison Fields, mahkeme kararını “siyasi şov” olarak nitelendirerek, başsavcıların hukuki süreci “hükümet verimliliğini engellemek” için kullandığını savundu. Fields, “Devlet harcamalarını düzenlemek ve yolsuzluğu önlemek isteyen bir ekibi hedef almak, boşa harcanan trilyonlarca doları görmezden gelmektir” dedi.

Ancak muhalifler, bu erişimin Musk’ın özel sektör faaliyetleriyle çakışabileceğini ve hükümet sistemlerinin güvenliğini tehlikeye atabileceğini öne sürüyor. Musk’ın yönettiği SpaceX, Tesla ve Starlink gibi şirketlerin hükümetle önemli kontratlar yaptığı biliniyor. Özellikle Pentagon’un milyarlarca dolarlık savunma projelerinde Musk’ın şirketleriyle yakın çalıştığı göz önüne alındığında, bu yetkinin çıkar çatışması yaratabileceği belirtiliyor.

Hukuki Süreç Nasıl İşleyecek?

Mahkeme, Trump yönetimine 14 Şubat’a kadar savunma sunma süresi verdi. Bu tarihte, davaya bakan Yargıç Jeannette A. Vargas, geçici erişim yasağının kalıcı olup olmayacağına karar verecek.

Eğer mahkeme kararına uyulmazsa, yetkililer “mahkemeye itaatsizlik” suçlamasıyla karşı karşıya kalabilir. Columbia Üniversitesi Hukuk Fakültesi profesörü ve eski federal savcı Daniel C. Richman, mahkemenin DOGE üyelerine ve hükümet yetkililerine para cezası ve hatta hapis cezası verme yetkisine sahip olduğunu belirtti.

“Mahkemeler, federal yetkilileri cezalandırmaktan genellikle kaçınır, ancak bu olay benzersiz bir örnek olabilir” diyen Richman, Trump’ın mahkeme emirlerine doğrudan karşı gelmesi durumunda, modern ABD tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir anayasal kriz yaşanabileceğini vurguladı.

Geçmişteki Benzer Vakalar

ABD tarihinde başkanların mahkeme kararlarına meydan okuduğu bazı örnekler bulunsa da, 1865’ten bu yana hiçbir başkanın mahkeme emirlerini açıkça ihlal etmediği belirtiliyor. 2002’de, İçişleri Bakanı Gale A. Norton, Amerikan yerlilerinin topraklarından elde edilen gelirlerin kötü yönetilmesi nedeniyle mahkemeye karşı sorumlu tutulmuştu. Ancak daha önce bir başkan veya yakın danışmanları doğrudan mahkemeye karşı gelmemişti.

Bu nedenle, Trump yönetiminin mahkeme kararına uymaması durumunda, ABD hukuku ve yürütme erkleri arasındaki yetki dengesi ciddi bir şekilde test edilecek.

Demokratlar Karara Destek Veriyor

New Jersey Başsavcısı Matthew J. Platkin, mahkeme kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, “Dünyanın en zengin adamının vatandaşlarımızın verilerini çalmasını engelledik” dedi.

New York Başsavcısı Letitia James ise, “Musk ve DOGE ekibi, Amerikan halkının özel bilgilerine erişme yetkisine sahip değil. Kimse yasaların üstünde değildir” diyerek Trump’ın yetkisini kötüye kullandığını vurguladı.

Hükümet Yetkileri ve Hukukun Üstünlüğü Sınanıyor

Bu dava, Başkan Trump’ın ikinci döneminde attığı agresif adımların hukuki ve anayasal sınırlarını test eden en büyük krizlerden biri olarak görülüyor.

Mahkemenin 14 Şubat’taki duruşmasında alınacak karar, sadece Musk’ın ekibinin Hazine’ye erişimini belirlemekle kalmayacak, aynı zamanda bir başkanın mahkemelere karşı ne kadar ileri gidebileceği konusunda emsal teşkil edebilir.

Eğer Trump yönetimi mahkeme kararına uymazsa, ABD tarihinde yürütme ve yargı arasındaki en büyük anayasal krizlerden biri yaşanabilir.